De eerste stop bij het onderzoeken van kamp Westerbork zou zeker een bezoek aan het museum en het terrein moeten zijn - ik raad zeker aan om daarheen te gaan. De camping ligt niet ver van de Nederlands-Duitse grens bij Assen.
Hier is de website van het museum:
Link zur Homepage des Herinneringscentrum Westerbork
Er zijn tal van publicaties in het Nederlands verschenen die "Kamp W" vanuit verschillende perspectieven bekijken. Er zijn ook enkele zeer indrukwekkende getuigenissen van voormalige kampgevangenen. De bekendste zijn zeker:
J. Gaarland (Hrsg.):
Das denkende Herz.
Die Tagebücher von Etty Hillesum 1941-1943
Rowohlt-Verlag
Paul Lebeau:
Das suchende Herz
Der innere Weg von Etty Hillesum
Patmos-Verlag
Het gehele werk wordt aanbevolen aan wie Nederlands kent:
Etty Hillesum:
Het Werk 1941-1943
Balans-Verlag
Ook heel bekend:
Philip Mechanicus:
In Depot
Dagboek uit Westerbork
Verbum-Verlag // Deutsch: Gleicher Titel, Edition Tiamat.
Ik was vooral onder de indruk van het grote aantal non-fictieboeken over Kamp Westerbork in de museumwinkel. Ik wil er graag twee zeer compacte werkhulpmiddelen in het Nederlands uitlichten:
De reeds genoemde:
Herinneringscentrum Kamp Westerbork:
Kamp Westerbork 1939-1945
informatie voor je werkstuk of spreekbeurt
En specifiek over het lot van de Sinti en Roma:
Herinneringscentrum Kamp Westerbork:
Settela -
Sinti en Roma in kamp Westerbork
Veel documenten uit de oorlog zijn nu online beschikbaar in het archief. Het moet gezegd worden dat dit om begrijpelijke redenen alleen gebeurt terwijl de persoonlijke rechten van de betrokken personen worden beschermd. Zo zijn bijvoorbeeld de transportlijsten niet online in te zien, maar een groot aantal interne documenten, orders, service-instructies etc.
Het archief is te gebruiken via de interface archive.nl. Onderstaande link leidt direct naar het betreffende menu.
In 1944 legde de Duits-Joodse cameraman Rudolf Breslauer (Wikipedia) de gebeurtenissen in Westerbork vast met filmbeelden. Daar is onder andere een transport te zien. Er zijn nu verschillende versies van de beelden. Hier is een link naar youtube om verder te zoeken:
Westerbork Film (gekleurd, met achtergrondmuziek)
De volgende verwijzingen naar berichten zijn slechts een greep uit talloze rapporten en berichten.Ik heb getracht verschillende perspectieven op Kamp Westerbork en de mensen daar te laten zien.
De Nederlandse documentaire "Oorlog in Westerbork april-september 1945" gaat over het einde van de oorlog en het gebruik van het kamp als gevangenplaats door NSBern.
Een documentaire van RTV-Hattem (Nederlands) uit 2020 toont de stations van de tour op de eigenlijke camping en veel shots uit de tentoonstelling en de film.
De documentaire "Buren van Westerbork" schakelt over naar het perspectief van naburige dorpen en boerderijen. Ook gaat ze in op het lot van de "Onderduikers" die uit het kamp ontsnapten of zich om andere redenen voor de nazi's moesten verstoppen.
In het artikel "Westerbork - Auschwitz" (Duits) doet tijdgetuige Fred Schwarz gedeeltelijk verslag van zijn ervaringen in "Kamp Westerbork", maar vooral van het lot dat de meeste gevangenen te wachten stond, aangezien de meesten van hen naar Auschwitz werden gedeporteerd en vermoord werd er.
In het Duitstalige interview probeert ooggetuige Eva Weyl vanuit haar toen en nu perspectief te classificeren wat er in het kamp is gebeurd en wat het doel van de transporten was. Onder meer Oberdienstleiter Kurt Schlesinger (Wikipedia) wordt genoemd.
In deze aflevering van de serie "Andere Tijden" wordt onder andere oud-commandant Albert Konrad Gemmeker aangesproken. Zeer zeldzame fragmenten uit een interview van NDR met Gemmeker uit 1959 zijn te zien. Afgezien van een korte inleiding aan het begin van de video, begint het gedeelte rond 16:30 min.